Op 26 januari kwam de Duitse Kristien Ring van AA Projects bij de Vlaamse Bouwmeester vertellen over de interessante stroom aan bouwprojecten van Baugruppen in Berlijn. De voorbije jaren heeft zij meer dan 100 projecten geanalyseerd en gedocumenteerd. Ze stelt de pertinente vraag: “Laten we de stad over aan de ontwikkelaars, of nemen we ze zelf in handen?”

Na de val van de Berlijnse Muur in 1989 was er een grote vraag naar woningen op maat van gezinnen met kinderen. Jonge Berlijnse architecten met weinig werk, pikten deze vraag op en namen zelf het heft in handen. Ze gingen aan de slag op braakliggende gronden of in leegstaande gebouwen, en verzamelden een bouwgroep rond zich. In de laatste 10 tot 12 jaar zijn zo 400 projecten gerealiseerd, en heeft een nichefenomeen zich ontpopt tot een ingeburgerde bouwtraditie. Het resulteerde in kwalitatieve woningen of appartementen aan een relatief lage prijs en een goeie leefomgeving midden in de stad. In de economische crisis na 2008 werden zelfs enkel projecten van Baugruppen gebouwd in Berlijn.

De nadruk van de Baugruppen ligt op het samen bouwen, en op de rationalisatie van de bouwkosten. Bij gebrek aan een projectontwikkelaar kennen ze een goede prijs-kwaliteit verhouding en vormen ze een waardevol alternatief voor de klassieke vastgoedprojecten. De prijs ligt gemiddeld 20% prijs lager dan de marktprijs. Maar ze hebben wel tijd en steun nodig vanuit de lokale overheid, want dit ontwerpproces vraagt meer tijd.

Tijdens het ontwerpproces gaan de bewoners eerst nadenken over hun behoeftes, en zorgt de architect voor een vertaling op maat in elke woningtype. Vaak bestaan de initatiefnemers uit jonge gezinnen met kinderen, en denken ze ook na over het delen van voorzieningen, zoals een tuin, een speelkamer, een fietsenstalling, een waskamer, een keuken, een gemeenschapsruimte, …

Binnen het thema ‘dichter wonen / collectief bouwen’ zal Architectuurwijzer binnenkort dieper inzoomen op de praktijk van de Baugruppen in Berlijn en op zoek gaan naar leerpunten voor Vlaanderen. Weldra meer info hierover. Wie graag op de hoogte blijft, kan zich inschrijven op onze nieuwsbrief onderaan de website. Wie zich graag verdiept in het verhaal van Kristien Ring, kan haar TED-talk eens beluisteren, of haar boek ‘Self-Made City’ lezen.

Foto Noshe

15/02/2017