Voormalige schoolsites1 lijken over een groot potentieel te beschikken voor collectieve huisvesting. De transformatie van een oude jongensschool in Kaulille tot ‘deelwoonproject’ illustreert dit. Toen de site vrijkwam vonden voormalig schepen van Ruimtelijke Ordening Jan Schrijvers en ex-diensthoofd R.O. en Leefmilieu Els Vandamme het zonde om ze zomaar te verkavelen en uit de dorpsgeschiedenis weg te gommen. Bovendien stond het meest noordelijke gebouw – een pareltje uit het Interbellum – op de inventarisatie van onroerend erfgoed. Voor enkele andere projecten werkten ze toen al samen met de vzw Vlaanderen Bouwt (Vlabo2). Het was dan ook logisch dat Vlabo als regisseur van woningbouwprojecten ook dit project zou begeleiden. De wedstrijd werd gewonnen door de combinatie aannemer – architect: Vandekerkhof Bouwbedrijf NV – UAU collectiv.
Vlabo stelt zich tot doel om betaalbare kwalitatieve woningen te ontwikkelen met een vernieuwende architectuur en een stedenbouwkundige samenhang. ‘Deelwonen’ is daarbij een belangrijke troef, want het delen van infrastructuur (technisch lokaal, fietsen-, vuilnis- en tuinberging, tuin en parkeerplaatsen) spaart kosten uit en genereert een meerwaarde voor de gemeenschap. ‘Deelwonen’ is vergelijkbaar met collectieve woningbouw in die zin dat bepaalde voorzieningen samen gebruikt worden, maar er zijn ook verschillen. Het vertrekt niet vanuit een groep mensen met eenzelfde idee over samenleven, maar vanuit een beschikbaar terrein. De toekomstige bewoners, die een huis in het project kopen, genieten per definitie van individuele woonkwaliteit en hebben een eigen huis met eigen tuin. Bijkomend kopen zij een deel van de gemeenschappelijk te gebruiken binnen- en/of buitenruimten.
In de oude jongensschool komen vier doorzonwoningen. Het gebouw blijft volledig behouden, inclusief opdeling in klassen en ingangen. Wel worden de ramen tot op het vloerniveau doorgetrokken om zo een betere verbinding met de tuin te maken. Aan het wolfsdak worden dakkapellen en ramen toegevoegd voor belichting en bruikbaarheid van de slaapkamers. De andere schoolgebouwen zijn gesloopt en maken plaats voor vijf nieuwe woningen die verwijzen naar typologieën die in de omgeving voorkomen. Twee halfopen woningen aan de Bosschelweg en drie origineel gegroepeerde ‘villa’s’ aan de Molenstraat. Deze typische schakeling zorgt ervoor dat iedere woning het maximum aan privacy heeft binnen het geheel. De eigen voordeur aan de gedeelde wegenis en een ruimtelijk en open grondplan dat gericht is op de privé buitenruimte maken daar onlosmakelijk deel van uit.
De bestaande lage bakstenen schoolmuur blijft, als herkenbaar element in het dorp behouden en wordt op strategische plaatsen doorprikt om doorgangen te maken. De muur garandeert de privacy van de bewoners en benadrukt de samenhang van het project. Het hart van de kleine woonwijk is een gemeenschappelijke tuin met carport, fietsenberging en een gemeenschappelijke ruimte met de naam ‘de gooj kamer’. De carport kan bij slecht weer ook als luifel dienen voor buitenactiviteiten. De gooj kamer is een polyvalente leefruimte die bijvoorbeeld voor communies, feesten of barbecues gebruikt kan worden.
Anne Geerits van UAU collectiv vertelt: “Het kleurenpallet van de nieuwbouwwoningen, van de gevelstenen en dakpannen, is gebaseerd op de kleurschakeringen die de bestaande gevel in zich meedraagt. De keuze om met verschillende tinten gevelmetselwerk te werken, berust op het verhogen van de herkenbaarheid van de individuele woningen. Ondanks dat we spreken over een groepswoningbouwproject is elke woning toch herkenbaar voor zowel bewoner als bezoeker.”
Deelwonen op een unieke en centraal gelegen locatie heeft zeker troeven, niet alleen qua duurzaamheid maar ook qua leefgenot.
Joep Gosen
20/09/2019
Molenhof – oude jongensschool Kaulille
Adres Hoek Molenstraat-Bosschelweg Kaulille-Bocholt
Architect UAU collectiv Hasselt
Aannemer Vandekerkhof Bouwbedrijf NV Bocholt
Typologie 9 geschakelde woningen, waarvan 4 in het oude schoolgebouw
Oplevering 2019-2020
Afbeeldingen UAU collectiv
1 Andere voormalige schoolsites: Lees bijvoorbeeld over de herbestemming dsDS in Gent en over de oude dorpsschool van Sint-Lambrechts-Herk. In de expo Housing Apart Together toont Architectuurwijzer naast Kaulille ook een reconversie in Zomergem door Dierendonckblancke architecten.
2 Vlabo is een privaatrechtelijke woningbouwvereniging & projectregisseur. Vlabo organiseert een wedstrijdontwerp met prijsberekening, waarna de aannemer van het geselecteerde project via recht van opstal op grond van het lokale bestuur kan bouwen. Vlabo wordt vergoed door de aannemer.
