De Duitse architect Florian Köhl bekijkt elke stad als een ecosysteem dat zich voortdurend aanpast aan de omstandigheden. Hij doet ons nadenken over de vraag: ‘Wat moet architectuur doen voor de stad?’
Een stad wordt niet bedacht door één superorgaan, maar bij voorkeur gecoproduceerd door de mensen die er wonen, werken, leven, … Berlijn is een mooi voorbeeld van zo’n zelfgeproduceerd ecosysteem. Het is gestart met de organische manier waarop de muur destijds door de Russen is opgebouwd. Ze vertrokken van bestaande muren en vulden deze aan met stukken nieuwe muur.
Na de val van de Berlijnse muur was er vervolgens een periode van experimentele stadsontwikkeling in de jaren ‘90. Vooral Oost-Berlijn was de plek waar alles mogelijk was: tijdelijke bars, illegale winkels, tijdelijke evenementen, …
Begin 2000 leidde dit tot concrete bouwinitiatieven op de vele lege percelen in Oost-Berlijn. Hier werden de eerste Baugruppen gevormd, die vervolgens meer dan 1000 projecten hebben gerealiseerd en zo mee de stad hebben gemaakt. Dit vormt voor Florian Köhl de meerwaarde van de Baugruppen: zij zorgen voor een betaalbare diversiteit van woningen in de stad, zij maken een intensieve uitwisseling tussen publiek en privaat mogelijk, en zij dragen bij aan de co-productie van de stad.
Spreefeld is een mooi voorbeeld.
In Spreefeld is bij aanvang van het project een coöperatie
opgericht. De architecten kregen acht pagina’s vol vragen voorgeschoteld. Hoe kan je hier wonen én werken? Hoe kan je een sociale mix realiseren? Hoe maak je een relatie tussen de woningen? Kan het CO2 neutraal zijn, en liefst volledig in een houten constructie en volgens passiefstandaard? En dit gebouw moest volledig gebouwd worden tegen 2.000 euro/m2, alles inbegrepen.
Alle gebouwen bestaan uit dezelfde eenvoudige structuur van kolommen en platen. Binnen deze structuur waren acht verschillende woningunits mogelijk. De invulling van de onderste twee lagen is flexibel en verandert met de jaren. Er zit een kinderopvang, een psychologenpraktijk, … Dan zijn er twee lagen voor clusterflats, en de bovenste lagen zijn meer standaard flats. In de clusterflats delen de mensen een living en een keuken. Dit was mede op vraag van een groep senioren die graag een grote gemeenschappelijke ruimte delen en zelf elk een unit met badkamer hebben. Er is ook een gemeenschappelijke logeerkamer voor (klein)kinderen die komen slapen.
De omgeving wordt gekenmerkt door vele informele plekken, zoals een strandje aan de Spree.
Binnen het thema ‘dichter wonen / collectief bouwen’ gaf Florian Köhl op 27 april 2017 een lezing in C-mine.
Herbekijk de lezing:
