David Kohn toon passie voor architectuur in Zebrazaal.

Voor de laatste A-Z Lezing van 2012 met het oog op architectuur werd de jonge Britse architect David Kohn uitgenodigd. Een volle Zebrazaal kon kennismaken met de eigenzinnige, experimentele stijl waarmee David Kohn en zijn team te werk gaan in de stedelijke context maar ook daarbuiten.

Bekijk de lezing, het interview en de foto’s. Verslag door Nicki Janssens:

Het bureau van David Kohn, waar zo’n 9-tal personen tewerk gesteld zijn, hecht veel belang aan onderzoek. Zo geeft David Kohn les aan de London Metropolitan University. Maar ook aan de universiteit van Cambridge, de London School of Economics en de universiteit van Bath heeft David Kohn al voor de klas gestaan. Bovendien houdt hij ervan studenten uit te nodigen om deel te nemen aan discussies. Het bureau beschouwt het onderwijs als een middel om onderzoek te integreren in nieuwe ontwerpen. Ook de klanten en specialisten in bepaalde vakgebieden nemen actief deel aan het onderzoek dat gevoerd wordt binnen het bureau.
In de nabespreking van David Kohns eerste publieke lezing kreeg hun werk de benaming ‘Jujitsu Urbanism’. In de wereld van de vechtsport maakt men het onderscheid tussen harde technieken en zachte technieken. Waar harde technieken rekenen op kracht en sterkte, ligt de nadruk bij de zachte technieken eerder op flexibiliteit en aanpasbaarheid. Jujitsu staat voor de kunst van het zachte.
Wanneer we dit vertalen naar de stedenbouw, kunnen we stellen dat de harde technieken overeenkomen met het vernietigen, verwijderen en herinvullen van bepaalde sites. Het aanpassen en inspelen op acties van anderen, het zoeken naar het potentieel van het reeds bestaande en het aanbrengen van interventies met respect voor de geschiedenis, duidt op een zachte aanpak, een houding die aldus wordt toegeschreven aan het werk van David Kohn.

Hieronder volgen enkele projecten die tijdens de lezing aan bod kwamen en deze aanpak van DKA illustreren.

Fritzrovia, Modern Art
Een eerste project speelt zich af in een kantoorgebouw uit de jaren ’50 in het centrum van Londen. Het gelijkvloers van het gebouw, opgetrokken uit goedkope, povere materialen, zou een nieuwe functie als galerij voor moderne kunst krijgen. Het ontwerpteam vond dat het gebouw een volwaardige inkomhal verdiende en koos deze wat dieper in het gebouw te leggen. Naar aanleiding van deze opdracht onderzocht het bureau ook het tentoonstellen van schilderijen doorheen de tijd. De periode waarin een muur volledig werd vol gehangen, kon op weinig bijval rekenen. Op dergelijke wijze openen veel te veel werelden zich tegelijkertijd voor de toeschouwer. Voor het ontwerp van deze galerij baseerde David Kohn zich eerder op de tendens van de jaren ’70 met het schilderij op maat van de muur zonder kader. Hierbij vormt de architectuur het kader. David Kohn: “De toeschouwer kan zich de vraag stellen waar hij zich dan bevindt… In het kader?”
Geïnspireerd door de stedelijke context, wou het ontwerpteam de mensen op straat en de stad betrekken bij het galerijgebeuren. Zo werd er voor de glaspartijen ongekleurd glas gebruikt en werd het schrijnwerk in de vloer en bakstenen penanten weggewerkt zodanig dat ook rond deze ‘wereld’ geen omlijsting waarneembaar is. 
De eiken vloer zorgt voor de huiselijkheid binnen de galerij. Ook het feit dat je bij het betreden van een nieuwe ruimte steeds 90° moet draaien, geïnspireerd op een Japans paleis en o.a. Frank Lloyd Wright, probeert hierop in te spelen.

Norfolk, Stable Acre
Het project Stable Acre in Norfolk is een gevolg van het vorige project. De galerijhouder wenste een vakantiehuis te realiseren te midden van een groot leeg landschap waarin enkel af en toe wat gebouwtjes, opgetrokken in agriculturele architectuur, te ontdekken vielen.
Na lang zoeken had de galerijhouder zijn oog laten vallen op een stallencomplex uit het midden van de 19de eeuw dat al een eerste maal verbouwd was tot woning. Aan een nieuwe verbouwing werden enkele beperkingen opgelegd: de muren moesten behouden worden en het geheel moest uiterlijk op een boerderij blijven lijken. Dit is sterk waarneembaar in het materiaalgebruik: het dak werd opgebouwd uit golfplaten. Echter, de detaillering met betrekking tot het vastzetten van deze panelen wijkt sterk af van het traditionele.
Binnen de 19de eeuwse schil werden twee bakstenen paviljoentjes, waarin haard en toegang werden voorzien, aangebracht. Dit concept van ‘een huis in een huis’ doet denken aan de Russische matroesjka’s en valt ook in ander werk van David Kohn terug te vinden. Het inkompaviljoen deelt het langwerpige volume in twee helften. Het ene gedeelte, waarvan het interieur bekleed werd met eik, herbergt de slaapkamers. Het andere gedeelte omvat het woongedeelte. Hier valt vooral het contrast tussen de massieve bakstenen muren en het ranke metalen schrijnwerk op. De volledige beglazing van de gevel, liggend aan de tuinzijde, zorgt voor een betrokkenheid tussen binnen en buiten. Het feit dat ook de tuin deel uitmaakt van het geheel werd versterkt door ook hier kamers te ontwerpen.

Royal Academy of Arts, Flash

Met een beperkt budget realiseerde het team van David Kohn een tijdelijk restaurant in de West Room van 6 Burlington Gardens. Doorheen de jaren had de kamer al heel wat veranderingen ondergaan waardoor de oorspronkelijke proporties van de ruimte waren aangetast. Door een ruimte in de bestaande ruimte te organiseren, wist David Kohn de initiële verhoudingen van de ruimte in het restaurant te weerspiegelen. De wanden, waarmee men de verkleining van de ruimte uitvoerde, werden opgebouwd uit kratten waarin normaliter kunst wordt verpakt en vervoerd. De ontwerpers verdeelden deze wanden volgens de klassieke regels en lieten ze invullen met spiegels, openingen of illustraties van tuintaferelen en dieren ter herinnering aan de verdwenen tuin. De aankleding van de ruimte gebeurde in samenspraak en samenwerking met verschillende partijen waaronder Gles Deacon, Will Broome, Rory Crichton…

London, Skyroom

Hoewel het in andere streken, denken we bv. aan Istanboel, een gewoonte is om een ruimte op het dak te organiseren, is dit in Londen tot op vandaag helemaal niet vanzelfsprekend. Volgend experimenteel project van David Kohn zou wel eens een inspiratievoorbeeld kunnen zijn om dakpaviljoenen in ons dichtbebouwd weefsel kwaliteitsvolle publieke ruimten te ontwikkelen.
Bovenop de kantoren van The Architecture Foundation installeerde David Kohn een opmerkelijke constructie. Het paviljoen, met al dan niet overdekte kamers, kan in gebruik worden genomen tijdens allerhande evenementen, waaronder het geven van lezingen…
Een uitgangspunt tijdens het ontwerp was het inkaderen van welgekozen zichten. David Kohn: “De zichten waren er al, we hebben ze enkel ingekaderd.” Het frame van elk uitzicht, telkens over een ander deel van Londen, wordt gevormd door een nis waar men kan relaxen en genieten van de stad.
Belangrijke parameters om te komen tot het uiteindelijke ontwerp waren het beperkt budget en een beperkte constructietijd. Bovendien kon het bestaande dak geen extra gewicht meer aan. Bijgevolg selecteerde men de materialen op basis van hun lichtheid maar ook de transparantie was van belang.

London, A room for London
Een zeer recent project van David Kohn in samenwerking met kunstenares Fiona Banner heeft een duidelijke link met het project Skyroom, eveneens in Londen.
Living Architecture, een organisatie met o.a. Alain de Botton, had een ontwerpwedstrijd uitgeschreven voor een tweepersoonskamer op een van de meest zichtbare plaatsen in de Britse hoofdstad te ontwerpen met als doel meer mensen toegang te verschaffen tot hedendaagse architectuur. Ze ontvingen 500 inzendingen uit de hele wereld maar DKA en Fiona Banner wisten te overtuigen met een tijdelijke installatie in de vorm van een stoomboot op het dak van de Queen Elizabeth Hall in Southbank Centre.
Echter, na het winnen van de competitie, volgde nog een intensief ontwerpproces van negen maanden. Zo werd er veel aandacht besteed aan de constructie van de boot, het monteren van de verschillende delen… Bovendien voorziet de installatie in haar eigen energie, dit d.m.v. een turbine op het dak in de vorm van een mast.
De boot werd ‘Le Roi des Belges’ gedoopt en verwijst naar de boot waarmee Joseph Conrad de Congo afvaarde op het eind van de 19de eeuw. Het interieur werd met kleine huiselijke kamers ingericht en bevat verschillende verwijzingen naar het werk van Conrad. Het adembenemenste van het hele project is ongetwijfeld het uitzicht vanuit de boot en vanaf het beneden- en bovendek met uitzicht over de Theems, London Eye…

Tijdens de voorstelling van de projecten werd duidelijk dat opdrachten van allerhande grootte terug te vinden zijn in het portfolio van David Kohn maar dat telkens weer met eenzelfde vurig enthousiasme wordt gewerkt tot in het kleinste detail. De betrokkenheid van het bureau stopt niet na het ontwerpproces maar gaat verder tijdens het voorbereiden, uitvoeren en in gebruik nemen van het project. Dit getuigden de videomontages van o.a. de opbouw van het tijdelijk restaurant Flash, het monteren en installeren van A Room For London… maar ook het Universal Exhibition System dat door DKA werd ontwikkeld naar aanleiding van de Brit Insurance Design of the Year 2011. Het team ontwikkelde een demonteerbaar en veelzijdig systeem om allerhande objecten (gaande van een iPod tot een fiets…) tentoon te stellen. Het systeem is eenvoudig, echter het ontwikkelingsproces liep niet van een leien dakje. 
De gedrevenheid, de passie, het onderzoek, het opnemen van sociaal-maatschappelijke thema’s, het kijken naar de context en het afwerken en betrokken zijn tot in de details van dit jonge Britse bureau mag hopelijk velen aanwezigen geïnspireerd hebben.

A-Z Lezing 2011-2012
Dinsdag 13 maart 2012, 20u
Z33, Hasselt