Lezing met Katherine Clarke van muf gemist?
Lees hieronder het verslag en herbekijk de video opname.
Het jargon van Katherine Clarke van het Londense muf is niet dat van een doordeweekse architectuurpraktijk. Het is des te meer inspirerend voor allerhande uitdagingen op het snijvlak van ruimte en samenleving. Haar atypische taalgebruik hoeft niet te verrassen: Clarke is kunstenaar. Ze werkt samen met architecte Liza Fior, veelal in en om Londen. De meeste opdrachten zijn opdrachten in de publieke ruimte, volgens Clarke een plek van permanente onderhandelingen en een plek waar het sociale, culturele en emotionele elkaar raken.
Muf (voluit: muf architecture/art) probeert elke situatie zo volledig mogelijk te doorgronden. Dat wil zeggen: op ruimtelijk, sociaal, economisch, cultureel, emotioneel,… vlak. Het bureau gaat daarin haast antropologisch te werk. De ontwerpmatige antwoorden die muf formuleert zijn zelden specifiek en doorgaans juist erg onbeslist. Dat geeft de diverse gebruikers, tot en met hangjongeren en lokale zatlappen, de kans om zich de ruimte eigen te maken. Muf ontwerpt ‘objects of affordance’: dingen die allerhande vormen van gebruik toelaten zonder iets op te dringen en op die manier een gevoel van eigenaarschap creëren bij de gebruikers. Het stopt voor Clarke en Fior dus niet op het tijdstip van de oplevering, want ruimte is voor hen altijd geleefde ruimte en uitdrukkelijk iets dat altijd opnieuw geproduceerd wordt, niet in het minst door de gebruikers. Om dit te bereiken zet muf diverse inhoudelijke en strategische methodieken in.
Op inhoudelijk vlak speelt muf graag en veel met (de constructie van) erfgoed. Het mag duidelijk zijn dat voor muf erfgoed geen onveranderlijke categorie is, geen verzameling objecten zonder meer. Integendeel, zoals ruimte is erfgoed iets dat constant wordt gemaakt, door diverse mensen. Voorbij de vastgeroeste ideeën over authenticiteit en inauthenticiteit zet muf de permanente constructie van erfgoed in als een methodiek om eigenaarschap op te wekken. In Barking Town bouwde muf samen met een lokale vakschool een folly, een gebouwtje zonder functie dat iets wegheeft van een element in een typisch Engelse landschapstuin. De folly ziet er oud uit maar is dat allerminst (ook al doen er in Barking Town verhalen de ronde dat het om oude fundamenten gaat, gevonden in de grond onder het nieuwe gemeenteplein). Muf hanteert dergelijke simulaties om een verbinding met het verleden te leggen, om een plek een identiteit en een menselijk gezicht te geven.
Behalve voor een maximale populariteit, zorgt muf voor een maximale (economische) slagkracht. Dat doet het bureau door strategische allianties aan te gaan. Ze noemen zichzelf ‘double agents’. Enerzijds vrijen ze een projectontwikkelaar op om het nodige kapitaal los te wrikken, anderzijds gebruiken ze dat kapitaal om zo veel mogelijk onderzoek te doen en om het uiteindelijke project zo goed mogelijk in te passen in zijn maatschappelijke context. Ondanks de effectiviteit van die aanpak pretendeert muf niet om algemeen geldende oplossingen te hebben voor een meer sociale architectuur- en stedenbouwpraktijk. Hoewel het bureau juist daarvoor gekend is, kunnen ze na twintig jaar praktijkervaring naar eigen zeggen ‘alleen maar betere vragen stellen’.
Binnen het kader van de a-z lezingen organiseert Architectuurwijzer in 2015 een lezingenreeks over onderzoek in de architectuurpraktijk. Architectuurwijzer nodigt in dat licht vier erg verschillende profielen uit (een kunstenaar, een ingenieur stabiliteit, een architectenduo en een theoreticus-historicus). De lezingen gaan telkens gepaard met namiddagsessies aan de Universiteit Hasselt, opgevat als conversaties van de sprekers met de masterstudenten architectuur.
Waarom muf? Omdat Architectuurwijzer steeds op zoek is naar een nieuwe ruimtelijke praktijk die past bij de actuele uitdagingen in Stad Limburg. Al tijdens de Staten-Generaal rond Stad Limburg (in het najaar van 2013) was ‘Wie bouwt Stad Limburg?’ een cruciale vraag. Via lezingen door onder andere 00:/, Atelier d’Architecture Autogérée, Rietveld Landscape en Ekim Tan van de TU Delft en nu dus muf zoekt Architectuurwijzer naar mogelijke antwoorden op die vraag.
A-Z Lezing 2014-2015, dinsdag 10 februari 2015, 20u, Z33
Tekst: Roel De Ridder
Eindredactie: Lieve Drooghmans (Pianta)
Foto: Sse Productions
Video: Sse productions
