Al meer dan 450 jaar wordt het alom bekende Antwerpse renaissancegebouw uit 1564 als stadhuis gebruikt, wat op zijn minst gezegd bijzonder is. De restauratie en renovatie van het stadhuis werd in 2014 via een Open Oproep van de Vlaamse Bouwmeester toevertrouwd aan het gecombineerde team HUB, Origin en Bureau Bouwtechniek. Samen met nog enkele andere partners richtten ze voor deze opdracht de tijdelijke vereniging ‘Maatschap Huis van de Stad’ op.
Het stadsbestuur wilde van het stadhuis opnieuw een echt ‘huis van de stad’ maken. De benedenverdieping is opengesteld voor het publiek en alle schepenen en hun kabinetten zijn weer onder één dak gebracht, op de (voordien leegstaande) tweede verdieping van het stadhuis.
Het ontwerp van HUB en partners vertrok van vijf algemene doelstellingen: openen, verbinden, verbeelden, behouden (/conserveren) en upgraden. Origin bewaakte de conservatie van en afstemming met de erfgoedwaarden van het gebouw. Bureau Bouwtechniek stond in voor de volledige bouwtechnische ondersteuning.
Net zoals bij vroegere aanpassingen in de 16de en de 19de eeuw toonden de architecten ook nu veel respect voor de essentie van de bestaande structuur. Ze herstelden de historische schil van het gebouw en brachten de hoofdingang terug naar zijn oorspronkelijke locatie op de Grote Markt. De voorgevel en het interieur van het stadhuis zijn volledig gerestaureerd en het gebouw kreeg een belangrijke update wat betreft energievoorzieningen, duurzaamheid en gebruikerscomfort.
De werken zijn gerealiseerd met maximaal behoud van de erfgoedwaarde. De bijzondere decors op ’t Schoon Verdiep en op de Eerste Verdieping zijn respectvol gerestaureerd. Op de tweede verdieping zijn de meest ingrijpende wijzigingen gebeurd. Daar zijn de twee binnenste dakstructuren vervangen door nieuwe, lichtere structuren. Zo ontstonden twee hoge vestibules waarlangs het daglicht rijkelijk binnenvalt. Deze verdieping heet sindsdien het Verlicht Verdiep. Net als bij de lagere verdiepingen krijgt kunst ook hier een bijzondere plaats: bovenop de historische koepel prijkt een kunstwerk van Germaine Kruip.
Het stadhuis staat sinds 1999 op de Unesco Werelderfgoedlijst. De renovatie/restauratie kreeg internationale erkenning: dit project was één van de finalisten van Europese erfgoedprijs European Award for Architectural Heritage Intervention 2023.
Bezoek het stadhuis tijdens de Architectuurreis Antwerpen op 21 en 22 september 2023, met Rachel Vander Auwera van HUB als gids.
Stadhuis Antwerpen
Opdrachtgever Stad Antwerpen
Locatie Grote Markt 1, Antwerpen
Architecten HUB, Origin, Bureau Bouwtechniek
Partners Daidalos Peutz (akoestiek), BAS (stabiliteit), RCR (technieken), FPC (brandveiligheid), Germaine Kruip
Oplevering 2022
Tekening & beeld © HUB
