De toekomst van de Sint-Hubertuskerk in Runkst gaat over de tongen. Geruchten over sloop doen de ronde, hoewel het Hasseltse kerkenbeleidsplan stelt dat de kerk een herbestemming krijgt ‘met een maatschappelijk karakter’. De moderne Heilig-Kruiskerk wordt de prioritaire kerk van Runkst. Hoewel stad Hasselt de geruchten over de sloop van de Sint-Hubertuskerk tegenspreekt, zijn bezorgde Runkstenaren een petitie getart. Architectuurwijzer onderstreept het belang van dit kerkdossier, dat beeldbepalend is voor Runkst.

De Sint-Hubertuskerk is niet geklasseerd als monument; ze is wel opgenomen in de Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed. Het Agentschap Binnenlands Bestuur kan subsidies uitvaardigen van 30% voor restauraties, renovaties, aanbouwen en nevenbestemming. Stad en kerkfabriek moeten dus nooit de totale restauratiekost dragen, maar restauratie blijft duur. Is het een optie om de kerk te klasseren? Die piste is nog niet onderzocht. Voor beschermde eredienstgebouwen is een Vlaamse monumentenpremie van 80% mogelijk. De kerk is laat-neogotisch, niet héél uitzonderlijk, maar wellicht zijn er in Vlaanderen voorbeelden van gelijkaardige kerken die geklasseerd zijn. Onroerend Erfgoed vraagt dat een monument gebruikt wordt, dus een klassering is zeker geen wondermiddel om het huidige status quo te behouden. Blijft de kerk niet-geklasseerd, dan is een pragmatische oplossing mogelijk. In die denkpiste moet onderzocht worden hoe de kerk met minimale middelen weer veilig raakt. Er is expertise genoeg in Hasselt en de regio om de budgetvriendelijke mogelijkheden te onderzoeken.

Architectuurwijzer houdt een pleidooi voor publieke ruimte. De Sint-Hubertuskerk ligt pal in het centrum van de wijk. Een woonontwikkeling op die plaats zou een verlies betekenen voor Runkst. De wijk is dicht bebouwd en heeft vooral nood aan publieke ruimte.

Kiezen voor publieke ruimte betekent ingaan tegen de lokroep van de markt! Verkoop van de kerk plus grond zou iets opleveren voor de kerkfabriek in kwestie. Die kan de opbrengst gebruiken voor de renovatie van ander patrimonium. Voor de stad kan het ook iets opleveren, want zij kan de pastorij en de grond van de pastorij verkopen én ze moet niet meer bijdragen aan de restauratie van het kerkgebouw. Vooraleer een kerk verkocht kan worden, moet de bisschop ze desaffecteren, ‘ontwijden’ in de volksmond.

De site overlaten aan de vrije markt is geen goed idee, niet op het vlak van herinneringen én niet op het vlak van publieke ruimte. Omdat de Sint-Hubertuskerk zo strategisch gelegen is, zou de stad de regie moeten voeren voor de herbestemming. Die kan daarvoor in zee gaan met het Projectbureau Herbestemming Kerken.

Ham en Avelgem hadden hetzelfde probleem en hebben het creatief opgelost:

Het plan van Bogdan & Van Broeck voor de kerk van Kwaadmechelen (Ham), ook ontstaan binnen het Projectbureau, focust op de koppeling kerk ~ publiek domein en toont aan hoe die koppeling nog versterkt kan worden via gedeeltelijke sloop van het kerkgebouw. Sloop kan dus gedeeltelijk gebeuren en zo ademruimte creëren terwijl de herinnering blijft bestaan.

Voor de kerk van Bossuit bij Avelgem in West-Vlaanderen is de kunstenares Ellen Harvey nog een stap verder gegaan. De toren staat nog recht en ook de muren, maar het dak is er afgenomen. Wat overblijft is een publiek plein in een uniek kader.

Roel De Ridder

Wie meer info wenst over de Sint-Hubertuskerk, kan de uitgebreide versie over dit dossier lezen.

Foto Mine Dalemans

29/03/2018