Oude kloosters, begijnhoven, scholen, kastelen, fabrieken en zelfs kerken worden steeds vaker herbestemd tot woonprojecten. Deze panden, ooit beheerd door één centrale eigenaar, worden bij transformatie meestal opgedeeld in private eigendommen. Een coöperatieve aanpak biedt echter een interessant alternatief: de erfgoedsite blijft in haar geheel behouden en het beheer wordt collectief georganiseerd.

Tijdens de Late Donderdag op 6 november verkennen we hoe coöperatief wonen een antwoord kan bieden op de complexe uitdagingen die erfgoedtransformatie met zich meebrengt. Wat zijn de voordelen van gedeeld eigenaarschap voor monumentenzorg? Hoe voorkom je versnippering van waardevolle erfgoedsites bij herbestemming? En hoe draagt het coöperatieve eigenaarsmodel bij aan betaalbaar wonen in karaktervolle gebouwen?

Twee sprekers geven hun inzichten:

• Jos Praat, voorzitter van de Nederlandse wooncoöperatie Daal en Berg, vertelt over het wonen in de Papaverhof in Den Haag. Deze iconische wijk, ontworpen door Jan Wils in de geest van De Stijl en opgeleverd in 1921, is sinds 1986 beschermd als Rijksmonument. Al meer dan 100 jaar beheren de bewoners deze tuinwijk samen. Jos deelt zijn ervaring over het coöperatieve beheer, de uitdagingen rond erfgoedrenovatie en de uitzonderlijke woonkwaliteit binnen de Papaverhof.
• Michiel Van Balen van Miss Miyagi licht daarna het traject toe rond het Sint-Alexiusbegijnhof in Dendermonde, UNESCO-werelderfgoed sinds 1998. Deze besloten historische site bevindt zich op een kantelpunt. In samenwerking met de drie eigenaars van het begijnhof – vzw Begijnhof Dendermonde, de stad en intercommunale DDS – wordt onderzocht of een coöperatief woonmodel een toekomstgericht perspectief kan bieden. De site, met haar unieke woningtypologieën en sterke collectieve identiteit, blijkt een vruchtbare bodem voor coöperatief denken over wonen, zorg en erfgoedbehoud.

Tot slot volgt een debat onder leiding van Peggy Totté (Architectuurwijzer), waarin samen met de sprekers wordt gereflecteerd op de Vlaamse praktijk: hoe kunnen we erfgoed activeren zonder te verkavelen? Welke rol kunnen coöperaties spelen bij betaalbaar wonen en collectief beheer? En hoe combineren we behoud van erfgoedwaarde met eigentijdse woonbehoeften? Je komt het allemaal te weten tijdens deze niet te missen Late Donderdag in het STAM.

Praktisch

Late Donderdag met gespreksavond ‘Coöperatief wonen in bijzonder erfgoed’
Abdijrefter, STAM, Bijlokesite, Godshuizenlaan 2, 9000 Gent
Donderdag 6 november 2025, 19 uur
Inschrijven is gratis. Reserveer je ticket(s) via het STAM.

Tijdens deze Late Donderdag is het STAM open tot 22 uur en kan je ook de tentoonstelling Hier wil ik wonen! op het STAMplein vrij bezoeken.

Foto  Papaverhof © Peggy Totté voor Architectuurwijzer