De jury van Architectuurwijzer selecteerde uit ruim 80 inzendingen elf projecten die zij willen voordragen voor de tentoonstelling ‘Best Of!’ van Stichting Stad en Architectuur.

De jury waardeerde niet alleen de architecturale kwaliteit van de ingezonden projecten, maar ook de intelligentie waarmee de ontwerper omspringt met het programma en de contextuele integratie. De projecten geven blijk van een historisch bewustzijn. In alle geselecteerde projecten schuilt er een gezonde ambitie, typologische en/of technische innovatie en sociale en culturele sensitiviteit – kortom architectuur met een gezonde dosis ratio en emotie.

1 project: uitbreiding Virga Jessecollege Hasselt
architect: a2o-architecten

De ontwerpers zijn erin geslaagd om een complexe functionele problematiek van een bestaand schoolgebouw te doorgronden en op een schijnbaar eenvoudige wijze ruimtelijk op te lossen. Door gepaste ingrepen zoals het nieuwe toegangsvolumes, het halfondergrondse sanitaire volume en het nieuwe buitenschrijnwerk krijgt de school een tweede leven waardoor het haar ‘centrumfunctie’ in de stad blijft behouden. De jury waardeert ook het participatieproces dat gevoerd werd gedurende de afgelopen jaren met de opdrachtgever om zo tot een geslaagde realisatie te komen die haar functionaliteit overstijgt en uiting geeft van culturele duurzaamheid.

2 project: woning Van Dinter, Maaseik (foto)
architect: BARAK

Een schijnbaar eenvoudige opgave, het bouwen van een directeurswoning aan een loods, werd door de ontwerpers op een boeiende wijze geherinterpreteerd. De woning getuigt van een schijnbaar eenvoudige vormelijke oplossing door het doortrekken van het bestaande gabarit van de bestaande loods. Niettegenstaande slaagde men erin om een bijzondere ruimtelijke meerwaarde te geven aan het woonprogramma en schrijft het geheel zich naadloos in, in de bestaande omgeving. De jury apprecieerde ook de wijze waarop de constructie van de woning ingezet werd als niet enkele constructieve drager voor het functionele programma maar ook vorm geeft aan de sensitieve beleving. Het wonen werd vanuit haar bijzondere context herdacht.

3 project: woning Zonhoven
architect: BEL!

De jury werd aangenaam verrast door deze stalen woning die op een consequente manier een knipoog maakt naar het modernisme. Verworven architecturale kwaliteiten zoals licht en lucht werden maximaal ingezet om de ‘moderne’ woning ‘huiselijk’ te maken. De woning parkeert zich binnen een bestaande verkaveling als een bolide, ongegeneerd alsof het elke moment terug kan wegrijden. De woning werd met veel zorg ontworpen, gedetailleerd en gematerialiseerd waardoor het totaalbeeld klopte. Deze vrijstaande woning straalt een ambiguïteit uit door haar tijdelijke verschijningsvorm en door zich in te schrijven in een modernistische traditie.

4 project: collectieve woningcluster, Lummen
architect: Broekx-Schiepers

Dit project draagt een bijzonder ambitie omtrent het collectieve binnen een verkavelde dorpse context. De bijzondere clustering van de 8 wooneenheden rond een binnenerf belast dit project met hoge verwachtingen naar een sociale cohesie tussen de toekomstige bewoners. Aangezien dit project nog maar net opgeleverd werd, kan nog niet worden uitgemaakt of het project dit kan realiseren. De jury wilde alleszins dit project het voordeel van de twijfel geven. De jury was vooral gecharmeerd door de zorgvuldigheid waarmee het geheel werd vormgegeven, gedetailleerd en gematerialiseerd en dit binnen de budgettaire beperkingen van sociale huisvesting. De overgangen tussen binnen en buiten werden met veel zorg en virtuositeit vormgegeven. Gewone uitgangspunten die samen gebracht worden tot een bijzonder geheel.

5 project: woning Lanklaar
architect: De Gouden Liniaal

Een klein huisje met drie gevels naast een bestaand pand staat er alsof het er altijd gestaan heeft. De ontwerpers slaagden erin om een eenvoudig woonprogramma op te heffen naar een bijzondere ruimtelijke architectuur dat verrijkt werd met eerlijk materiaalgebruik. De basis onderdelen van de architectuur werden met veel zorg ingezet zoals de oversized luifel, de plint, de latei, het raam, enz… De woning toont aan dat ‘klein’ wonen ook ruimtelijke kwalitatief en leefbaar kan zijn.

6 project: uitbreiding begraafplaats Bilzen
architect: Cleuren-Merken

Helaas moet men vaststellen dat er momenteel nog te weinig aandacht wordt geschonken door diverse overheden aan het vormgeven van bijzondere – symbolische – publieke ruimten. De uitbreiding van de begraafplaats Bilzen is hier gelukkig een uitzondering op en toont dat het ook anders kan. De ontwerpers slagen erin om op een gepaste wijze het metafysische van het leven en de dood ruimtelijk te vertalen. Met een juiste landschappelijke visie en gevoeligheid, een sober materiaalgebruik en zorg voor scenografie slaagt dit project volgens de jury erin om een juist antwoord te geven op het programma. Symboliek wordt hier oprecht gehanteerd binnen architectuur.

7 project: loft Hidden, Hasselt
architect: Karla Menten

Bij de inzendingen werden er verschillende loften ingediend. De jury vond unaniem dat deze loft echter het meest bijzonder en innovatief is. De ontwerper ziet de inrichting van de bestaande ruimte niet als een ‘interieuropdracht’ maar veeleer als een ‘architecturale’ ingreep. Het wonen wordt hier conceptueel benaderd en ook zeer consequent aangehouden tot in het kleinste detail. Het wonen verheft zich van het alledaagse naar een surrealistische beleving. Niettegenstaande blijft de loft haar intrinsieke woonkwaliteiten behouden.

8 project: collectief wonen in het bos, Eendepoel Genk
architect: LAVA (vormde samen met BVB architecten het voormalige VBM architecten)

Dit project toont aan dat collectief wonen ontwikkeld door een projectontwikkelaar ook anders kan. In plaats van het boslandschap in te nemen, besliste de ontwerper om zijn gebouw niet alleen te laten aanpassen aan het landschap maar er ook deel van te laten uitmaken. Het concept wonen tussen de kruinen van de bomen werd erg letterlijk genomen. De jury waardeert de wijze waarop de ontwerper dit heeft vormgegeven vanuit een modernistische intelligentie. Het gebouw doet denken aan een verkleinde en getransformeerde ‘unité’.

9 project: C-Mine Expeditie
architect: NU-architectuuratelier ism Libost

De jury waardeerde vooral de wijze waarop architecturale scenografie wordt ingezet als een duurzame attitude. Het project geeft blijk van architecturale virtuositeit en experimentele ruimtelijke innovatie. De wijze waarop ook diverse ruimtelijke composities werden geconstrueerd geven blijk van technische en constructieve kennis. De toevoegingen zijn een meerwaarde aan het bestaande mijnpatrimonium in Winterslag en zal de site een bijkomende culturele dimensie geven.

10 project: Jeugd- en cultuurhuis De Steen, Bocholt
architect: ONO-architecten

Dit project toont aan dat een programma van een ‘veredelde parochiezaal’ kan opgewaardeerd worden tot een nieuw monumentaal gebouw voor de hele dorpgemeenschap. De juiste maat van het toegevoegde volume aan de schaal van de gemeente en de gepaste aansluiting met het maaiveld zorgt ervoor dat het gebouw zich volledig integreert in zijn context. Het gebouw straat een zekere bescheidenheid uit, alsof het er altijd gestaan heeft – een soort natuurlijke vanzelfsprekendheid. Het is beheerst vormgegeven met een intelligente stapeling van ruimten.

11 project: uitbreiding machinegebouw C-Mine tot cultureel centrum, Genk
architect: 51N4E

De ontwerpers slaagden erin om een complex programma van een cultureel centrum op een eenvoudige en heldere wijze te integreren in het bestaande ophaalgebouw van de mijnsite in Winterslag. De jury waardeert vooral de grote leesbaarheid in het project van sokkel met machines die een analogie is van de oorspronkelijke werking van de site. De ontwerpers laten zien dat ook grondige transformaties in een bestaand monument kunnen leiden tot een architecturale meerwaarde. Op verschillende schaalniveaus werden door de ontwerpers intelligente oplossingen aangereikt – zowel op ruimtelijk niveau als qua materiaalgebruik. De nieuwe toegevoegde volumes getuigen van een doordachte visie over hoe een cultureel centrum van morgen moet functioneren. Een schijnbaar complex programma met een congestie van diverse functies werd op een schijnbaar eenvoudige wijze vertaald. Het feit dat reeds na enkele jaren de site weer in het hart van vele mensen wordt gedragen, bewijst dat men geslaagd is in hun opzet.

Foto: Filip Dujardin