Vaak ligt het initiatief voor een collectief woonproject bij de toekomstige bewoners, die samen op zoek gaan naar een geschikt pand of kavel. In het Turnhoutse Schorvoort vertrekt dit initiatief uitzonderlijk vanuit sociale huisvestingsmaatschappij DE ARK. De site ligt binnen het masterplan Schorvoort, ooit opgestart als een pilootproject Collectief Wonen bij de Vlaamse Bouwmeester (2013-2014). Binnen dit masterplan is gezocht naar een betere bundeling van te ontwikkelen gronden, en nagedacht over nieuwe woonvormen met meer collectiviteit. Hier ontstond de ideale voedingsbodem om een cohousingproject als proefproject op te starten binnen DE ARK.
Sinds 2,5 jaar werkt een groep bewoners samen aan de bouwplannen voor hun toekomstige woning en woonomgeving. Ze krijgen ondersteuning van woonbegeleidster Sanne Teunkens , projectleider Leen Apers van DE ARK en Tom Lagast van onderzoeksbureau Space-Lab.be. In een aanloopperiode van 2 jaar was vooral DE ARK trekker. In samenspraak met de toekomstige bewonersgroep werden DAM architecten (ism Studio K) aangesteld. Naast het hele ontwerpproces ging er veel aandacht naar de zorgen van de groep en was er ruimte voor discussie. Tijdens dit proces is er een goede verstandhouding tussen de bewoners gegroeid. Zij durven elkaar aanspreken en luisteren naar elkaar. De bevindingen van dit proces zijn mooi gebundeld in de nota ‘Cohousing binnen de sociale huisvesting’:
“DE ARK gelooft erin dat als we de woonomgeving kwalitatief en op maat van onze bewoners ontwikkelen, de bewoners gelukkiger zijn, meer met elkaar in contact komen en ook meer sociale controle uitoefenen op wat er met hun woonomgeving gebeurt.”
Naast de sociale huurders is er ook een groep sociale kopers betrokken. Dit leidt tot een grote toekomstige vereniging van mede-eigenaars (VME) waarin DE ARK zal zetelen, samen met de eigenaars van de koopwoningen. Deze VME moet voldoen aan alle wettelijke formaliteiten, maar de coördinatie en het beheer van het project zal in belangrijke mate opgenomen worden door de vzw die de bewonersgroep zelf opricht. Binnen deze vzw wordt geen onderscheid gemaakt tussen huurders en kopers. Aan een huishoudelijk reglement heeft de groep bewoners geen behoefte. Het charter bij aanvang, en de bijlage aan het huurcontract met verklaring van basisengagement, zijn voldoende volgens DE ARK. Kopers hebben zelfs enkel het charter ondertekend. Iedereen is er immers van overtuigd dat ze het goed voor hebben met elkaar, en samen sterk gegroeid zijn in hun onderlinge communicatie.
Experimenteeromgeving
Concreet bestaat het cohousingproject uit 25 gestapelde woningen, maisonnettes en appartementen, verspreid over drie gebouwen. Deze woningunits passen binnen de wooncode, maar wijken af van de VMSW-standaard: in de keuken is er 1 blokje van 60×60 cm minder dan gebruikelijk, de slaapkamer is 0,5 m2 kleiner, en er is ook een kleinere berging. Deze afwijking was uitzonderlijk toegestaan binnen de ‘experimenteeromgeving’ van minister Homans. Tevens heeft iedereen een private buitenruimte van 3 m2, of een ruim terras op de hogere verdiepingen. In dit project gaan alle bewoners kleiner wonen dan zij vandaag wonen, maar in ruil krijgen zij een extra gemeenschappelijke bergruimte, wasruimte, fietsenstalling en huisvuilberging. Er is een ondergrondse parking voorzien, maar die kan later eventueel ook bergruimte worden.
Gebouw A wordt met zijn vier verdiepingen de ‘landmark’ van de omgeving. In dit gebouw voorziet DE ARK op het gelijkvloers een gemeenschappelijke ruimte die volledig is afgewerkt. Enkel de voorziening van een eventuele keuken wordt volledig overgelaten aan de groep (en op kosten van de bewonersgroep). Vandaag zijn ze alvast op zoek naar de nodige potten en pannen! Zonder keuken, zal het zaaltje vooral gebruikt worden als een polyvalente ruimte. De collectieve buitenruimte is duidelijk afgebakend (zonder omheining!) en kan dus zo beheerd worden vanuit de vzw. Het grotere park rondom is aangelegd door DE ARK, op vraag van de stad (en via stedenbouwkundige lasten).
Foto DAM architecten en Studio K
Meer info over het cohousingproject Land van Aa in Turnhout via Samenhuizen.net
27/08/2018