Hoe zullen steden in de toekomst met elkaar verbonden zijn? Welke transportmiddelen spelen daarbij een belangrijke rol? Het zijn vragen die we ons stellen in een voortdurend veranderende wereld. Mobiliteit is door de eeuwen heen in transitie geweest. Sinds de jaren 60 heeft de auto een belangrijke plaats ingenomen in onze ruimte, maar vandaag zien we een sterke comeback van de fiets.
Fietsgebruik groeit om verschillende redenen: het is milieuvriendelijk, ruimtebesparend en het bevordert een actieve levensstijl. Op sommige routes ben je zelfs sneller met de fiets dan met de auto. Volgende grafiek van Ney & Partners toont een toename van 12 tot 18 procent in het aantal fietsverplaatsingen van Vlamingen tussen 2010 en 2022.
Met het toenemend gebruik van fietsen neemt ook de vraag naar fietsinfrastructuur toe. Ontwerp- en ingenieursbureau Ney & Partners merkt een serieuze evolutie in het type opdracht van fietsinfrastructuur in de afgelopen 20 jaar. Initieel waren de fietsbruggen enkel nodig om obstakels te overbruggen. Tegenwoordig maakt de brug een cruciaal onderdeel uit van de fietssnelweg, een nieuwe typologie in het Vlaamse landschap. Na de aanleg van een uitgebreid autosnelwegennetwerk, werken de provincies en gemeenten nu vooral aan snelwegen die uitsluitend voor fietsers zijn.
Bij het ontwerpen van de fietsbruggen op de nieuwe trajecten legt Ney & Partners een sterke focus op een optimale gebruikswaarde. Om de infrastructuur zo comfortabel, veilig en toegankelijk mogelijk te maken, zijn zowel de breedte van het pad, als de hellingsgraad en de bochtstralen cruciale aandachtspunten.
Vooral de hellingsgraad is voor de ontwerpers elke keer een grote uitdaging. Om vijf à zes meter te stijgen over een obstakel, is al gauw een helling van 4% met een lengte van 150 meter aan beide zijden nodig. Dat vraagt veel ruimte, die niet overal beschikbaar is. Een lange helling is ook niet aangenaam voor fietsers. Waar mogelijk zoekt Ney & Partners naar andere, verrassende oplossingen. Een mooi voorbeeld is de verkeers- en fietsbrug van Tilff. In plaats van de fietser en de auto langs dezelfde brug te laten stijgen over een rivier en het spoor, hebben ze het fietspad onder de autoweg opgehangen. Zo kunnen de fietsers vlot aantakken op het bestaande fietspadennetwerk (zonder een helling te overbruggen) en hebben ze een directe toegang tot het station. Bovendien zijn de fietsers beschermd tegen weer en wind (onder de autoweg) en hebben ze geen lawaai- of geurhinder van voorbijrazend autoverkeer. Tot slot scoort dit project zeer goed qua beleving voor de fietsers, wat toch belangrijk is, want:
“Een fiets is geen comfortabele capsule zoals een auto of een treinwagon. Je bent blootgesteld aan alle elementen; dat kan positief of negatief zijn. Je ziet alles, ruikt alles, voelt alles en hoort alles.” – Toon Maas
De brug in Tilff is slechts één voorbeeld dat aan bod komt in de expo ‘Op de fiets! Fietsbruggen vandaag en morgen – Ney & Partners’. Bezoek de expo in cultuurcentrum Hasselt – tot en met 31 augustus – om een reeks indrukwekkende ontwerpen te ontdekken, die allemaal gericht zijn op het verbeteren van onze fietservaring. De tentoonstelling belicht de evolutie van fietsinfrastructuur en benadrukt het belang van samenwerking tussen architecten, ingenieurs, landschapsontwerpers, ecologen en mobiliteitsspecialisten.
‘Op de fiets!’ wordt gepresenteerd door Architectuurwijzer en is samengesteld door Ney & Partners. De curatoren zijn Katrien Vandermarliere, Sara Kreike en Toon Maas.
02/05/2024
Foto Ney & Partners, brug van Tilff, Esneux © Photodaylight.com. Snede is ook van de brug van Tilff © Ney & Partners
