Vanuit een zoektocht naar betaalbaar en kwalitatief wonen in Brussel, besloten 29 gezinnen om samen een duurzaam en milieuvriendelijk woonproject te realiseren. Op zoek naar een geschikt pand of terrein onderzochten ze 19 locaties in Brussel, om uiteindelijk een terrein in de Van Volxemstraat te vinden. De Brutopia vzw ondertekende de optie; na de bouwvergunning en de basisakte kocht elk zijn deel rechtstreeks aan van de eigenaar. Door samen de grond te kopen, te bouwen zonder projectontwikkelaar en zoveel mogelijk zelf af te werken, zijn ze erin geslaagd om het project perfect onder de marktprijs van Brussel te houden. Door de units te ontwerpen op maat van de woonwensen (tussen netto 71 m2 en 165 m2) en een belangrijk verschil te maken in de prijsweging van de units is er een grote diversiteit in de groep. De woningprijzen variëren volgens 15 erkende parameters, zoals de ligging binnen het gebouw. Zo stijgt de vierkante meterprijs van de appartementen met de verdieping: hoe hoger, hoe duurder, want hoe mooier het uitzicht.
Het project Brutopia bestaat uit twee appartementsgebouwen die deel uitmaken van de wanden van het gesloten bouwblok. Tussen beide gebouwen ligt een gemeenschappelijke tuin, die rechtstreeks toegankelijk is vanaf de laagst gelegen appartementen via een buitentrap vanaf hun terras. Hier wonen de gezinnen met kinderen, die veel gebruik maken van de tuin, de boomhut, de speelheuvel en de glijbaan. De spelende kinderen maken het zelfs moeilijk om het gras voluit te laten groeien, maar toch oogt het geheel als een gezellige tuin.
De duplexappartementen zijn op de eerste en vierde verdieping ontsloten vanaf een buitengang. Deze buitenruimte is voldoende breed opgevat en krijgt een huiselijk sfeertje met planten. Ook hier kunnen de kleine kinderen samen spelen. Per appartement was er vervolgens vrije keuze om wel of geen terras te voorzien aan de binnenkant van het blok. De grootte en locatie van het terras waren vrij te kiezen en de inrichting van elke woningunit is volledig op maat van de bewoners bepaald. Deze aanpak doet erg denken aan het Wohnprojekt Wien in Wenen. Het gebouw is casco opgeleverd en vervolgens had iedereen de vrijheid om zijn eigen unit af te werken volgens eigen wensen en budget.
In de gebouwen is het gelijkvloers voorbehouden voor andere functies. Zo zijn er drie architectenbureaus die hier samen een werkruimte delen. Een andere ruimte is verhuurd aan de bemiddelingsdienst van het OCMW. Aan de andere straatzijde is het gelijkvloers – een multifunctionele ruimte annex keuken – eigendom van het dienstencentrum van de vzw LDR- MIRO, die zich sterk op de buurt richt. Op die manier heeft de bewonersgroep bewust gezocht naar een relatie met de omgeving. Tijdens de werkuren mag de vzw ook gebruik maken van de tuin, en omgekeerd kunnen de bewoners op andere momenten gebruik maken van de zaal.
Naast de tuin is ook de wasruimte gemeenschappelijk, plus een leefruimte van 80 m2 met beperkte keuken, een fietsenstalling en een ondergrondse garage. Op initiatief van enkele bewoners wordt de gemeenschappelijke leefruimte soms benut als slaapzaal voor enkele transmigranten uit het Maximiliaanpark aan Brussel-Noord. Elke donderdagavond organiseert één van de bewoners (met horeca-ervaring) een etentje waarbij 14 medebewoners kunnen aansluiten. De bewoners onderhouden het gebouw zoveel mogelijk zelf. Hiervoor organiseren ze klusdagen, is er een beurtrol voor het onderhoud van de gemeenschappelijke delen en hebben ze een groep ‘techniek’ opgericht. Andere gezamenlijke momenten vinden eerder toevallig plaats op een zonnige middag in de tuin of aansluitend op een klusdag. De ruimte voor een gemeenschappelijk dakterras is voorzien en zal in 2019 afgewerkt worden.
Kortom, de drijfveer om in Brutopia samen te wonen is vooral vertrokken vanuit de zoektocht naar betaalbaar en kwalitatief wonen in de binnenstad. Om dit te realiseren heeft de bewonersgroep hard samengewerkt. Ze hebben elkaar ook echt leren vertrouwen. Iedereen woont nu graag in Brutopia en geniet van de spontane groepsmomenten, of kan rekenen op een bereidwillige buur.
Brutopia, Brussel
Architecten Stekke + Fraas Architecten + AAAA architectes
Adres Van Volxemlaan 381-383, 1190 Vorst (Brussel)
Typologie 29 appartementen binnen stedelijk gesloten bouwblok, rond gemeenschappelijke binnentuin
Oplevering 2013
Gemeenschappelijke ruimtes 757 m2 binnentuin, 80 m2 leefruimte/keuken, wasruimte, fietsenstalling, ondergrondse garage (+ 250 m2 dakterras in 2019)
Foto’s © Peggy Totté
Prijzen Voorbeeldgebouw 2009, Leefmilieu Brussel
& THE BLUE HOUSE/prijs voor duurzaam en betaalbaar bouwen, Stichting voor Toekomstige Generaties
4 juli 2018
