In 2004 verlieten de zusters Clarissen-Coletienen hun klooster aan de kleine ring in Hasselt. De eenvoudige baksteen gebouwen uit het begin van de 20e eeuw zijn omsloten door een hoge kloostermuur. De zusters leefden in afzondering van hun familie en de wereld, volgens de regels van strikte armoede. Bezoekers hadden daarom alleen toegang tot de kapel, die ook dienst deed als parochiekerk, en het buitenklooster. Door de gebouwtypologie, de ligging te midden van het stedelijk leven en de zorgmissie van de congregatie was een herbestemming tot woonzorgcampus logisch.
De bestaande context vormt de directe aanleiding voor de nieuwe setting. Het rechthoekige kloostergebouw ligt rond een binnentuin en bestaat uit kamers aan een gang, maar was te klein om als rusthuis rendabel te zijn. Daarom zijn er extra kamers voorzien langs de binnenkant van de kloostermuur. De gangen werden doorgetrokken en verlengd. Hierdoor ontstonden twee nieuwe binnentuinen. Door claustra’s of daklichten baadt de woonzorgcampus altijd in een weelde van daglicht.
De nieuwe kamers zijn opgebouwd in een betonnen skeletstructuur en ingevuld met lichte wanden. Dat komt de aanpasbaarheid in de toekomst ten goede. De buitengevels in glas en hout sluiten aan bij het bestaande sobere materialenpallet, maar zijn ook voldoende anders. De zorgkamers kijken direct uit op de ommuurde tuinen. De variatie in beplanting maakt ze in alle seizoenen interessant. Er is altijd kleur, geur, schaduw en licht. Het zijn kortom zintuiglijke ervaringen, een stimulatie voor de (oudere) geest.
De kapel is ingericht als multifunctionele ruimte. Net als vroeger wordt ze ook door de buurt gebruikt. Zo repeteert er bijvoorbeeld een koor en gebruiken de studenten van de universiteit ze als presentatieruimte. Om haar oude functie te demystificeren zijn er een aantal ingrepen gedaan. De kapel is volledig wit geschilderd. Over de bestaande vloer heen is een gebeitste grenen vloer gelegd. Zo zijn de interne niveauverschillen opgelost en hebben technieken als vloerverwarming een plaats gekregen. Een raam in de gevel zorgt voor zicht en licht. Een blauwe plafondschildering van kunstenaar Nick Ervinck maakt het af.
De cafetaria ligt op de meest openbare plek van de site: de hoek van de Guffenslaan en de Kunstlaan. Toch is ze niet erg zichtbaar in het straatbeeld. Dat komt omdat het terras – op het zuidwesten – iets hoger ligt dan de straat en verborgen is achter hagen. Het is juist deze dubbelheid waarom mensen er graag komen… te midden van het dagelijkse stedelijk leven maar toch beschut.
Naast het oude ommuurde complex staat een kloeke nieuwbouw. De assistentiewoningen zijn gestapeld als individuele ‘huisjes’. Ze verwijzen terug naar de cellen van het voormalig klooster, net zoals de donkere baksteen naar de steen verwijst die daar gebruikt werd. Maar dat is het niet alleen, de architectuur gaat ook verder op de vormentaal van de naastgelegen appartementsgebouwen. Belangrijk is de U-vormige plattegrond en de stap terug in de straat waardoor er opnieuw binnentuinen ontstaan. Het gebouw lijkt daardoor kleiner dan het is.
Het Clarenhof is een oase van rust in het drukke stedelijke weefsel van Hasselt. De geborgenheid, stilte en geheimzinnigheid van het oude klooster zijn bewaard, en tegelijkertijd is de woonzorgcampus opengetrokken naar de stad. Zo kunnen de bewoners tegelijkertijd een rijk gevuld en rustig laatste deel van hun leven leiden.
Patrick Kerkhofs, afgevaardigd bestuurder van Probis B&O – Foyer de Lork, ziet het als volgt: “Op een of andere manier zijn de bewoners ook onze monumenten waar wij zorg voor dragen. Na een lang en gevarieerd leven vol inzet met voor- en tegenspoed, komen ze in een levensfase waar we als maatschappij de verantwoordelijkheid moeten opnemen voor hen zorg te dragen. Niet in het minst uit respect voor de bijdrage die zij leverden aan onze maatschappij.”
Joep Gosen
23/04/2020
Clarenhof
Adres Guffenslaan 43, 3500 Hasselt
Architect a2o
Opdrachtgever Probis B&O, Foyer De Lork
Uitbater Foyer De Lork
Programma Herbestemming van een voormalig klooster tot WZC met 44 kamers & 58 assistentiewoningen
Oppervlakte 11.911 m²
Oplevering 2014
Foto’s Stijn Bollaert, Franky Larousselle (binnenplein), a2o (kapel)
Tekening a2o architecten
