Emanuel Christ en Christoph Gantenbein hebben sinds hun afstuderen in 1998 samen een bureau dat intussen uitgegroeid is tot zowat het meest vooraanstaande van de jongere generatie Zwitsers. Ze zijn vooral bekend van hun uitbreiding van het Kunstmuseum in Bazel en van de uitbreiding van het Zwitsers Nationaal Museum in Zürich. Christ en Gantenbein hebben al aan heel wat prestigieuze architectuurinstituten lesgegeven. Ze zijn ook verantwoordelijk voor de Typology-reeks: een reeks architectuurboeken met bestaande gebouwen van over de hele wereld. Dat maakt dat hun praktijk er één is die in directe relatie staat met de rijke architectuurgeschiedenis. Hun aanpak is daarom niet Rossiaans-typologisch: elk project gaat een eigen relatie aan met de geschiedenis en met de plek. Binnen het oeuvre van Christ & Gantenbein tekenen zich zodoende continuïteiten af, maar evengoed breuken of disrupties.
De uitbreiding voor het Nationaal Museum illustreert dit. De architecten plaatsten een bijzonder nieuw volume, met tentoonstellingsruimtes, een bibliotheek en een auditorium, naast het bestaande, kasteelachtige Nationaal Museum. Dat laatste werd in neostijl gebouwd door de Zwitser Gustav Gull aan het einde van de negentiende eeuw. Het ruw beton van het nieuwe volume accordeert met de (relatief) oude natuursteen; de grillige vorm van de uitbreiding refereert enigszins aan de eveneens grillige dakvorm van het bestaande museum. Daarnaast functioneert de nieuwe vleugel vooral als een poort tussen het gebouw van Gull en het aanpalende Platzspitz Park. Oud en nieuw vormen een ensemble, in plan en in de ruimte, maar ze lijken elkaar ook uit te dagen in hun architecturale eigenzinnigheid. En dat laatste is voor Christ & Gantenbeins gebouw eerder een understatement, want nergens is er sprake van een duidelijke constructieve logica, laat staan van de glas-, staal- en betonzakelijkheid van zoveel andere gebouwen in Zürich.
Jarenlang had het aanpalende Platzspitz Park een kwalijke reputatie als trefpunt voor drugsverslaafden. Na een tijdelijke sluiting organiseerde de stad doorgedreven controlesen herwon het park aan ‘beleving’. Bij de renovatie en uitbreiding van het museum namen Vogt Landschaftsarchitekten de omgeving rond het museum – die direct aansluit op het park – voor hun rekening. De museumsite telt verschillende buitenruimtes, die dankzij hun eenvormige bestrating een visuele eenheid vormen. De architecten lieten zich inspireren door de naastliggende rivieren Limmat en Sihl: rivierstenen zijn geïntegreerd in het betonnen bestrating. Er zijn extra bomen aangeplant, wat zorgt voor een schaduwrijke en sfeervolle omgeving. Spiegelende waterbassins en comfortabel meubilair voegen een extra toets toe aan het rustige ontwerp.
Architectuurwijzer bezocht in mei 2019 het museum onder begeleiding van architect Daniel Monheim van Christ & Gantenbein architecten.
Swiss National Museum
Architecten Christ & Gantenbein
Adres Museumstrasse 2, 8001 Zürich, Zwitserland
Typologie Museum
Datum oplevering 2016
Foto Walter Mair
16/06/2019