Laat woningbouw geen doorsnee opdracht zijn. Het is een té belangrijke taak voor de architectuur om te laten verzanden in vastgeroeste gewoonten. Architectuurwijzer zet aan tot reflectie over bouwen en wonen in onze veranderende maatschappij. In de voorbije 50 jaar hebben vooral vrijstaande woningen en gekoppelde woningen de boventoon gevoerd in Vlaanderen. Sinds 10 jaar zijn gestaag meer appartementsgebouwen gerealiseerd. Dat is ook nodig, gezien de roep om verdichting. Jammer genoeg gaat het vaak om grote en kleine vastgoedprojecten, waarin het economisch rendement van de projectontwikkelaar bepalend is. Qua woonkwaliteit kunnen deze appartementen de concurrentie met het wonen in een verkaveling nog niet aan. De pretfactor van het wonen is nog niet gegarandeerd.

Architectuurwijzer is overtuigd dat woonprojecten met hogere dichtheden een groot potentieel hebben. De tentoonstelling ‘AT HOME / Living and Building in Communities’ gaf hier voorbeelden van. De grote belangstelling voor de tentoonstelling en de kwalitatieve architectuur van de getoonde projecten stemmen hoopvol. In 2018-2019 diept Architectuurwijzer het thema collectief bouwen en wonen verder uit.

Voorbereidend onderzoek naar tentoonstelling in 2019

In een nieuwe tentoonstelling over collectieve architectuur in Vlaanderen zal AW een antwoord zoeken op volgende vragen:

• Wat leeft vandaag in Vlaanderen? Welke collectieve woonprojecten in Vlaanderen zijn relevant en kwalitatief op vlak van architectuur en wonen?
• Wat zijn de ambities van de lokale overheden in Vlaanderen? Kunnen zij mee aanzetten tot een vernieuwende architectuurtypologie met een hoge woonkwaliteit?
• Welke bewoners willen in deze vernieuwende vorm van architectuur gaan wonen, en waarom? Hoe wonen mensen vandaag in Vlaanderen, en wat is haalbaar binnen nieuwe projecten? Wat willen zij wel en niet delen?
• Welke achterliggende financieringsmodellen en bouwprocessen zijn wenselijk? Wat is het ‘ideale’ model voor deze manier van bouwen en wonen in Vlaanderen?
• Kan de collectieve architectuur ook toegepast worden bij de renovatie of restauratie van gebouwen? Vlaanderen kent immers een rijk gebouwd patrimonium en regelmatig komt een spraakmakend gebouw leeg te staan. Hoe kan dit herbestemd worden met respect voor het bestaande karakter?

In voorbereiding van de tentoonstelling gaat Architectuurwijzer op zoek naar lopende en gerealiseerde voorbeeldprojecten voor Limburg en Vlaanderen. AW wil enkele projecten opvolgen en zal samen met ontwerpteams een ontwerpend onderzoek rond collectieve architectuur uitwerken. Met dit onderzoek wil AW aantonen wat de haalbaarheid en meerwaarde van collectieve architectuur in Vlaanderen kan zijn, en wat hiertoe de randvoorwaarden zijn.

Breed cultureel programma

Hou deze website in de gaten! Want naast de tentoonstelling in 2019 zal je ook lezingen, een debat en uitstappen naar buitenlandse referentieprojecten in de agenda zien verschijnen. De studiereizen gaan naar Amsterdam – met de Kleiburgflat en de Superlofts – en naar Wenen, waar we vier projecten uit de tentoonstelling AT HOME terugvinden.

Traditiegetrouw zijn deze activiteiten in de eerste plaats bedoeld voor architecten. Die zijn echter sterk afhankelijk van hun opdrachtgevers, zij het projectontwikkelaars of toekomstige bewoners. Ook de lokale overheid speelt een belangrijke rol in het ondersteunen van hun architectuurproject. Daarom focust AW bij de promotie van deze nieuwe architectuurcultuur niet enkel op architecten, maar ook op lokale overheden, potentiële bewoners en projectontwikkelaars. We kijken bijvoorbeeld hoe steden in Vlaanderen zelf projecten van collectief bouwen en wonen op gang trachten te trekken.

Foto Pool Architekten