In het midden van Oosterlo, deelgemeente van Geel, staat een voormalige doktersvilla. Het is één van de drie huizen van ‘Huis Perrekes’, een vzw die mensen met dementie opvangt. Ze vertrekken er niet vanuit een medische visie op zorg maar vanuit een menselijke benadering. De bewoners wonen er in een zo gewoon mogelijk huis, in een gewone straat in een gewoon dorp. Ze nemen – tenzij ze palliatief zijn – deel aan het normale dagelijkse leven en alle activiteiten die daar bij horen. Men stimuleert de bewoner om binnen zijn of haar eigen mogelijkheden zo lang mogelijk alles zelf te doen, ook als het wat trager gaat. 

 

 

De uitbreiding

In 2015 schreef de Vlaams Bouwmeester een open oproep uit voor een uitbreiding van Huis Perrekes. NU architectuuratelier won de oproep. Toen echter de doktersvilla aan de overkant van de straat te koop kwam, zag iedereen daarin een unieke mogelijkheid en werd er een nieuw plan gemaakt.

 

 

Het ontwerp bestaat uit vier delen: de doktersvilla, een uitbouw, het paviljoen en de centrale tuin. De architecten hebben ervoor gezorgd dat de elementen duidelijk afleesbaar zijn. Op die manier kunnen de dementerende bewoners zich veel langer zelfstandig oriënteren. Een zitkamer is dus een zitkamer en een keuken is onomstotelijk een keuken. Dat lijkt evident, maar in de meeste woonzorgcentra is dat niet zo duidelijk, laat staan dat bewoners eigen taken krijgen of mee mogen helpen.

 

 

In de villa worden tien mensen overdag opgevangen en wonen tien personen in kortverblijf. Het gebouw is grotendeels intact gelaten. De bestaande lambrisering en boekenkasten zijn behouden maar op sommige punten zijn er dingen toegevoegd of vernieuwd. Dat gebeurde altijd op een duidelijke en afleesbare manier. Op de verdieping zijn studio’s voor familie, vrienden, kunstenaars of onderzoekers gemaakt én twee assistentiewoningen. 

De nieuwe vleugel nestelt zich tussen de indrukwekkende bomen en de perceelgrens. Hier zijn tien sobere kamers ondergebracht. Hun dag- en nachtgedeelte zijn met een schuifdeur afsluitbaar. De hele vleugel heeft een knik die de tuin omarmt, maar ook de lengte van de gang breekt. Vanuit die gang is er een schitterend panoramisch zicht en aan het eind ligt de muziektherapieruimte die in open verbinding staat met de tuin.

 

 

Vanuit de woonkamer in de villa zien we achterin de tuin de brede en uitnodigende voorgevel van het muziekpaviljoen. Als de glazen vouwgevel open staat is het een podium; als hij gesloten is kunnen er intieme concerten plaatsvinden. 

De tuin – die geborgen maar uitnodigend is – verbindt de drie gebouwen. Er zijn verschillende functies aanwezig, zoals picknickplekken, een petanquebaan, een groentetuin en een centrale ‘open’ plek. De oude betonnen schutting is weggenomen en de tuin werd, tussen bepaalde tijden, openbaar toegankelijk gemaakt. Hier treffen toevallige passanten, fietsers en wandelaars de bewoners van Huis Perrekes. Ontmoeting staat in het hele concept centraal.

Het wiegbed

NU architectuuratelier ontwierp ook een aantal meubelstukken. Het meest opvallende is het wiegbed. Dat is een update van het ontwerp dat architect Gerard Cools jaren geleden al maakte. Met de hoge houten bedranden geeft het een gevoel van warmte, geborgenheid en veiligheid. Tegelijkertijd zorgen die ervoor dat de mensen niet uit bed kunnen vallen en toch vrij kunnen bewegen. De matras op zithoogte en de halfronde uitsnede in één van de zijden maakt het voor de persoon met dementie mogelijk om zichzelf op te trekken uit het bed.

 

 

Samen met Atelier Modest onderzocht NU de ideale kromming van de onderzijde van het bed om zo aangenaam mogelijk te kunnen wiegen. “Als volwassenen zijn we het gevoel gewiegd te worden verloren omdat we te groot zijn om in iemands armen te liggen. De wiegbeweging is echter helend, troostend en geeft rust. De persoon in het bed ervaart dat zachte wiegen en voelt dat hij of zij niet alleen is. Het schommelbed verbindt wie slaapt met wie wiegt. Samen wiegen ze …” vertelt Carla Molenberghs, directrice van Huis Perrekes.

Joep Gosen

03/06/2020

De Villa – Huis Perrekes

Adres  Oosterloseweg 92, 2440 Geel-Oosterlo
Architect  NU architectuuratelier
Opdrachtgever  Huis Perrekes vzw
Programma  Herbestemming van een doktersvilla tot kleinschalig genormaliseerd wonen en dagverzorging voor personen met dementie
Oppervlakte  1.027 m²
Oplevering  2017

Foto’s  Stijn Bollaert
Tekeningen  NU architectuuratelier

Lees ook  Een thuis tegen het vergeten