Op woensdag 14 november 2012 organiseerde Architectuurwijzer een lezing in C-Mine cultuurcentrum Genk. De lezing handelde over de staat van enkele bekende en minder bekende projecten in de Limburgse Metropool. Vier lezers, elk van een ander architectenbureau kwamen hun project voorstellen.

Bekijk de vier videoverslagen op vimeo. Verslag door Jannes Zwaenepoel.

De lezing start met het welkomstwoord van de Genkse schepen van Ruimtelijke Ordening, Michaël Dhoore. Hij verhaalt hoe de stad Genk heel wat inspanningen gedaan heeft om de architectuur van de stad aantrekkelijk te maken. Zo heeft de dienst ruimtelijke ordening maar liefst vijf architecten in dienst en investeren ze liever extra geld in een modern, lang genietbaar ontwerp, in plaats van te kiezen voor saaie, functionele gebouwen.

De sporthal in het centrum van Genk is zo een voorbeeld. Het project – dat veertien miljoen euro kost – moet tegen 2014 klaar zijn. Critici zeggen echter dat met die veertien miljoen er wel drie sportcomplexen zouden kunnen gebouwd worden.
Een ander stokpaardje van de stad is het cultuurcentrum C-mine. Met de herbestemming van de mijngebouwen door onder andere Vlaams Bouwmeester Peter Swinnen is de stad in de prijzen gevallen. Dhoore zijn visie op de stad is dat functie en architectuur samen moeten gaan. Genk is dan ook een waar laboratorium voor architectuur.

Small
Restaurant De Kristalijn – bnp architecten

De eerste lezing gaat over Restaurant De Kristalijn. Een klein project dat het oude restaurant van Hotel Stiemerheide hervormt tot een modern en apart staand gebouw. Het gebouw is ontworpen door bnp architecten en kost 1,4 miljoen euro.

Er werd gekozen voor twee hoofdmaterialen: glas en beton. Het beton is doorheen het gebouw gewapend en de onderkant van het gebouw is verlicht. Verlichting speelt trouwens een grote rol in heel het gebouw. Gaande van de speciale lampen boven de tafeltjes, tot het blauwe sfeerlicht onder de banken en langs de ramen.
Het ontwerp van het restaurant moest strak zijn. Daarom werd ook gekozen voor een zwevend design. Het gebouw is 24 op 12 meter groot en heeft te kampen met niveauverschillen van een kleine twee meter. Door deze verschillen ligt het gebouw aan één kant op de grond en aan de andere kanten zweeft het.
Het hart van het gebouw – de keuken – is getekend door chef Koen Somers. Er moest een deels open keuken komen. De mensen mochten de keuken zien, maar niet in de potten kijken. Daarom werd er een soort scheidingswand opgericht, in samenwerking met enkele visuele breuklijnen met behulp van decoratieve lampenkappen.
Om het strakke design van het gebouw geen afbreuk te doen, werden alle buitendeuren in hetzelfde vlak als de buitenwand gebouwd. Hierdoor lijkt het één geheel. Ook het loopplatform – om het niveauverschil te overbruggen – werd in dezelfde materialen opgetrokken als het gebouw.

Medium
Jeugdcentrum Gigos Sledderlo – 2DVW Architecten

Johan Wachter van 2DVW Architecten stelt het Gigos Jeugdcentrum voor. Het centrum is nog niet gebouwd, maar staat gepland om in Sledderlo neergepoot te worden. Het gebouw kadert in het Masterplan Nieuw Sledderlo, dat de verloedering van de buurt moet tegengaan.

Het belangrijkste deel van het nieuwe gebouw is ongetwijfeld de gemeenschappelijke ruimte. Deze ruimte is het hart van het gebouw. De verschillende groepen jongeren kunnen hier elkaar ontmoeten en als ze hun eigen ding willen doen, kunnen ze zich terugtrekken in één van de aparte ruimtes.
Een ander opmerkelijke functie van het gebouw is de buitenmuur. Deze is gemaakt van houten lamellen en kan door de kinderen geverfd worden. Deze muur kan men ook draaien, zodat de doorgang vrij is en de toegang – naar wens – geblokkeerd kan worden.

Large
Shopping 1 – B-architecten en Jaspers-Eyers Architects

Shopping 1 in Genk is ongetwijfeld de bekendste ‘shopping hall’ in België. Het gebouw dat in 1968 de deuren opende als eerste shoppingcentrum van België is aan een grondige vernieuwing toe. B-architecten en Jaspers – Eyers Architects hebben een plan getekend dat Shopping 1 ongetwijfeld opnieuw op de kaart zal zetten.

Het gebouw krijgt een hele nieuwe, goudkleurige façade. Deze zal opgebouwd worden in verschillende niveaus en graden van transparantie. Ook zal er strekmetaal (champagnekleurig geanodiseerd aluminium) gebruikt worden. De inspiratie voor het ontwerp halen de architecten bij oude koopmanshuizen in Firenze.
De nieuwe gevel van Shopping 1 is 200 meter lang en herbergt een hele rits aan etalages. Dit om het introverte gebouw een open en modern gevoel te geven. Om het ontwerp van de gevel op punt te zetten werd er een stuk gevel op schaal 1:1 gebouwd.
Shopping 1 is het grootste gebouw in het centrum van Genk en herbergt op het dak alleen al duizend parkeerplaatsen. Het hele project zal 35.000 vierkante meter groot zijn, een vermeerdering van 15.000 vierkante meter.
Maar ook de ‘flow’ van het gebouw is grondig onder handen genomen. Zo zullen er verschillende toegangen verplaatst of groter gemaakt worden. Zo zal er een betere toegang mogelijk zijn en is de relatie met de omgeving optimaal. Om de stroming van de shoppers te verbeteren zullen de grote winkelketens op strategische punten geplaatst worden, met daartussen verschillende kleinere winkels.
De werken starten in september 2012 en zullen eind 2014 klaar zijn.

Extra Large
Masterplan Xentro – De Gouden Liniaal Architecten en Grontmij

Tot slot werd Masterplan Xentro van De Gouden Liniaal Architecten voorgesteld. Het plan, dat de Genkse stadsstrip moet vernieuwen – en uitbreiden – concentreert zich op de invulling van het westelijke deel en de uitbreiding van het oostelijke deel van de stadsstrip.

Momenteel zijn er al tal van gebouwen in het westen gerealiseerd en is de dienstenzone Xentro goed bereikbaar met het openbaar vervoer. In de toekomst komt er misschien een sneltram die een stopplaats zou hebben op de locatie. De vraag is echter of deze tram er wel komt.
Naast het openbare vervoer, wordt er ook ingezet op extra parkeerplaatsen. 450 tot 500 parkeerplaatsen zullen gecreëerd worden.
Maar er wordt ook aandacht besteed aan het milieu. Zo wordt een stukje erkend natuurgebied gevrijwaard. Er zal een vijftig meter brede migratiezone aan één kant van de beek aangelegd worden. Deze zone moet er voor zorgen dat het natuurleven niet verstoord wordt.
Een mogelijk idee is om de huidige 2×2 weg te vervangen door een 2×1 rijweg. Dit zou voldoende moeten zijn voor het huidige verkeer. Het is echter nog niet helemaal duidelijk of dit in de definitieve plannen zit. De stadsstrip van Genk is hét centrum van de stad. Maar het is niet erg duidelijk tot waar dit centrum loopt. De meesten zeggen dat het tot aan het stadhuis gaat, andere zeggen dat het nog enkele straten verder slentert.
Wat wel vast staat is dat er iets aan moet gedaan worden. De stadsstrip is zo’n 250 meter lang en het verlengen van deze zone naar het oosten zou via het gemeentehuis kunnen gebeuren. Er komt een doorgang via het gemeentehuis, naar de achterliggende pleinen.
In het uiteinde van het westelijke gedeelte van de stadsstrip zouden verschillende mogelijkheden zijn. Naast de bescherming van het leefmilieu zoals hierboven beschreven, zouden er nog enkele gebouwen bijgebouwd kunnen worden. Maar ook multifunctionele recreatieplekken zijn interessant voor Genk. Zo denken de architecten aan ringvormige zones waar allerlei activiteiten kunnen georganiseerd worden, naast hun functie als stadspark.