Op zondag 9 september – Open Monumentendag – praat Roel De Ridder over het publieke potentieel van monumenten. Of ze nu altijd al bedoeld waren monument te zijn – zoals standbeelden en triomfbogen – of niet, monumenten roepen vaak een ander ritme op dan de rest van de stad. Ze laten zich opmerken, ook in een stadsweefsel dat overladen is met prikkels. Het gebruik van monumenten verloopt niet even efficiënt als dat van hedendaagse gebouwen. Dat toont aan dat een samenleving niet kan leven van efficiëntie alleen. Er blijkt toch nog ruimte te zijn voor een trager ritme, voor betekenis. Zeker in steden waarin de publieke ruimte onder druk komt te staan door nieuwe ontwikkelingen, zijn monumenten welkome ‘ademruimten’. 

Ademruimte kan ook iets anders betekenen, iets dat meer met ‘worden’ of potentieel te maken heeft dan met ‘zijn’. Ademruimte kan slaan op een rustpauze in de ontwikkeling van de stad én op onontgonnen toekomstmogelijkheden. Een gebouw dat leegstaat of onderbenut is, biedt een zekere ademruimte. Niet alleen omdat het gebouw een fysieke onderbreking vormt in het stadsweefsel, maar ook omdat het uitnodigt om te reflecteren over een ‘andere’ stad. Een stad met een meer menselijk gezicht, of een stad met meer ruimte voor het sociale, het culturele en het spirituele.

Leegstand is in die zin geen smet op een stadscentrum, maar een kans. Het is juist eigen aan een stad dat ze voortdurend in beweging is. Echt stedelijke gebouwen kunnen wijzigingen in de manier waarop ze gebruikt worden perfect opvangen. Onderbenutte monumenten zijn misschien bij uitstek geschikt voor invullingen waaraan we voor nieuwe gebouwen nooit zouden denken wegens te oneconomisch? En wie weet herhaalt de cyclus zich na een aantal jaren of decennia.

Prof. architect Roel De Ridder, artistiek directeur van Architectuurwijzer, is doctor-navorser aan de UHasselt (faculteit ARK). Daarnaast doceert hij ook architectuurtheorie aan de faculteit Architectuur van de KU Leuven.

Praktisch
Lezing door Roel De Ridder
Zondag 9 september 2018, om 11u en 14u
De Nieuwe Zaal, Hasselt
Vrije inkom

Meer info en programmagegevens vind je op website van Open Monumenten

Foto Franky Larousselle