Volgens onderzoek is meer dan een derde van de Vlaamse wegen vandaag te breed, onderbenut of zelfs volledig overbodig. In een reeks artikels voor Apache onderzoekt Tine Hens – historicus, journalist en auteur – hoe Vlaanderen verstrikt raakte in een overdaad aan asfalt, en welke impact dat heeft op onze leefwereld. 

Hens ging hiervoor in gesprek met verschillende deskundigen uit de sector. Uit de artikels wordt pijnlijk duidelijk dat we in een verlangen naar vrijheid, bereikbaarheid en een grenzeloze drang naar efficiëntie heeft geleid tot een overdadig web van wegen. Wegen worden aan een sneltempo aangelegd, vaak met restmaterialen die andere industrieën niet meer kwijt kunnen. Het resultaat? Verlies aan biodiversiteit, versnelde opwarming van de aarde, minder waterinfiltratie, meer verkeersongelukken en torenhoge onderhoudskosten. 

“Het installeren van een cultuur van ontharding is een noodzakelijke hersteloperatie, een heldendaad, die misschien radicaal lijkt, maar alvast minder radicaal is dan het betonneren van een landschap.” 

Tim Vekemans (RE-ST architecten), in “Wegen wegnemen is minder radicaal dan een landschap betonneren”, Apache, door Tine Hens

Vlaanderen heeft als doelstelling om voor 2050 een kwart minder verharding in de open ruimte te hebben. Dat betekent onvermijdelijk dat ook ons wegennet zal moeten inkrimpen. In dat kader stellen Apache, Breekijzer en Trage Wegen de cruciale vraag: ‘Welke weg mag weg?’

Met dit grootschalig burgeronderzoek kan iedereen online een weg nomineren die volgens hen nutteloos verhard is. Ken jij zo’n weg? Upload dan via de campagnepagina een foto en de locatie van de weg die weg mag. De inzendingen worden nadien gevisualiseerd op een interactieve kaart. Zo kan iedereen op een eenvoudige manier bijdragen aan een inventaris van Vlaamse wegen die in aanmerking komen voor ontharding. De nominaties staan open tot en met 11 september 2025.

Als lid van Breekijzer wil Architectuurwijzer deze campagne mee in de kijker zetten. De actie sluit bovendien aan bij ons eigen thema GOED GENOEG, waarin we pleiten voor radicaal behoud van gebouwen door herbestemming, renovatie en transformatie gedreven door ecologische, maatschappelijke, culturele en economische urgenties. Waar het bij Breekijzer gaat om het schrappen en ontharden van overbodige wegen, pleiten we met Architectuurwijzer voor een bouwcultuur waarin behoud boven nieuwbouw gaat. Beide initiatieven vertrekken vanuit een gedeelde ambitie: het creëren van een duurzame en gezonde leefomgeving.

Foto © Breekijzer vzw